Przedstawiamy raport z badań
o seksualności i rodzicielstwie osób
z niepełnosprawnością ruchową

O badaniach

Badania Seksualność i rodzicielstwo osób z niepełnosprawnością ruchową​ zostały zrealizowane w ramach projektu Sekson, w styczniu 2020 r., przez dom badawczy SW RESARCH na zlecenie Fundacji Avalon.

Celem badań była diagnoza sytuacji osób z niepełnosprawnością ruchową w obszarze seksualności i rodzicielstwa. Poruszone zostały wątki dotyczące niepełnosprawności, seksualności, związków i rodzicielstwa, wiedzy na temat seksualności, a także dostępu do usług medycznych i dostosowania ich do potrzeb OzN.  

W badanej grupie znaleźli się:

• osoby z niepełnosprawnościami (OzN), 
• rodzicie OzN,
• partnerzy/partnerki OzN,
• specjaliści z dziedziny ginekologii i fizjoterapii.

Internetową ankietę wypełniły 803 osoby. Ponadto zostały przeprowadzone wywiady grupowe z rodzicami osób z niepełnosprawnością ruchową oraz pogłębione wywiady indywidualne z OzN i specjalistami.  

Najważniejsze wyniki

Badania potwierdzają znaczenie barier i ograniczeń z jakimi spotykają się na co dzień osoby z niepełnosprawnością.

Ponad jedna trzecia badanych OzN doświadczyła sytuacji, w której usłyszała, że temat seksu, a nawet seksualności jej nie dotyczy ze względu na niepełnosprawność, przy czym częściej sytuacja ta dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Ponad połowa badanych OzN odczuwa opór w realizowaniu swoich potrzeb seksualnych. Wiąże się to zarówno z przeszkodami fizycznymi, choćby w ułożeniu ciała, jak i barierami natury psychologicznej np. lękiem przed bliskością, intymnością, lękiem przed brakiem satysfakcji po stronie partnera/partnerki, brakiem prywatności czy poczuciem zależności.

Istotnym elementem jest kwestia społecznego postrzegania i akceptacji niepełnosprawności, a także reakcje najbliższego otoczenia. Otwartość i gotowość na rozmowę o seksualności z osobami z niepełnosprawnościami stanowi duże wyzwanie dla bliskich i rodziny.

Różnica w podejściu do niepełnosprawności wśród osób z niepełnosprawnością nabytą a wrodzoną jest widoczna. Osoby z niepełnosprawnością nabytą traktują ją jako stan, z którym muszą się zmierzyć i pogodzić, jednocześnie dążąc do możliwie największej samodzielności i niezależności. W przypadku niepełnosprawności wrodzonej, jest ona częściej traktowana jako nieodłączny element życia, postrzegany zazwyczaj negatywnie. Ze względu na częsty brak samodzielności oraz troskę rodziców czy opiekunów  trudniej jest zawalczyć o niezależność, co wiąże się z większym wykluczeniem w obszarze realizowania swoich potrzeb seksualnych, czy wręcz nawiązywania relacji z innymi ludźmi. Sytuacji wykluczenia ze strony członków rodziny doświadczają częściej kobiety, niezależnie od rodzaju niepełnosprawności.

Najważniejsze wnioski płynące z badań:

Wnioski i planowane działania

Przeprowadzone badania pozwoliły nam wypracować dalsze kierunki rozwoju projektu Sekson i zaplanować działania edukacyjne, których głównym celem jest zapobieganie marginalizowaniu OzN i umniejszania ich potrzeb w obszarze seksualności.

Chcemy przeciwdziałać stereotypom i barierom, które przedstawione badania obrazują. Naszym postulatem – seksualność jest częścią nas wszystkich, niezależnie od płci i stopnia sprawności – dążymy do tego, aby nie wykluczać osób z niepełnosprawnościami z dyskusji o seksualności. Chcemy aby osoby z niepełnosprawnościami były postrzegane i czuły się jako osoby autonomiczne, zdolne do podejmowania samodzielnych decyzji, niezależne. 

Istnieje ogromna potrzeba w zrozumieniu różnych potrzeb OzN oraz idące za tym reagowanie na te potrzeby w sposób niekrzywdzący, niepodważający autonomii i podmiotowości OzN. ​